Βούρνες

Η περιοχή «Βούρνες» βρίσκεται νότια της γραμμής του τρένου προς τα Τραχωνιστέα. Η ονομασία της σχετίζεται με τις πολλές στέρνες ή αλλιώς «βούρνες» που βρέθηκαν στην περιοχή. Ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να βρίσκουν στην περιοχή, σπασμένες «βούρνες» αλλά και κομμάτια από επεξεργασμένες πέτρες.  Εκτός από στέρνες, στην περιοχή βρέθηκαν και λίθινα εργαλεία.

Οικισμός Λυθαρκές

Στα δυτικά του ποταμού Ακακίου, σε μια περιοχή του Μενοίκου βρίσκεται ο οικισμός «Λυθαρκές», ο οποίος, όπως προκύπτει από διηγήσεις κατοίκων,  κατοικείτο και μέχρι τα νεότερα χρόνια. Πρόσθετα υπάρχουν διηγήσεις για μετοίκηση από τον οικισμό Λυθαρκές τόσο στο Μένοικο όσο και στο Ακάκι.

Οικισμός Χαλόπετρα της Κόκκινης του Καλογήρου

Ο συγκεκριμένος οικισμός βρίσκεται στη συμβολή του ποταμού Ακακίου με τον ποταμό Λυτσιηδκιά και εκτείνεται δυτικά προς την Κόκκινη του Καλογήρου. Σύμφωνα με τους παλαιούς κατοίκους του χωριού, στην τοποθεσία έχει βρεθεί ένας σημαντικός αριθμός με πήλινα και γυάλινα αγγεία, μικρά ειδώλια ανθρώπων και ζώων.
Στο ίδιο οικισμό, όπως αναφέρει o Μανωλούδης*, ένας τυμβωρύχος είχε βρει κάποτε ένα βιβλίο, το οποίο το παρέδωσε στο χότζα στην Περιστερώνα, αφού ο ίδιος δεν ήξερε να το διαβάσει. Ο τελευταίος τον αποζημίωσε δίνοντας του μερικά χρήματα. Όταν μετά από λίγο καιρό, ο τυμβωρύχος ζήτησε να μάθει από το χότζα για το βιβλίο, πληροφορήθηκε πως αυτό χάθηκε. Μετά από χρόνια ακούστηκε πως η εξαφάνιση του βιβλίου συνδέεται με το περιεχόμενό του. Συγκεκριμένα, σ’ αυτό αναφερόταν το δικαίωμα άρδευσης των κατοίκων του οικισμού Χαλόπετρας από τον ποταμό της Περιστερώνας και προφανώς η εξαφάνισή του οφείλεται στην προσπάθεια του διεκδικήσουν ξανά οι κάτοικοι του οικισμού το δικαίωμα αυτό.
Σ΄ αυτό μάλιστα τον οικισμό είχε βρει ο Παπα- Λοΐζος κωνσταντινάτα, από τα οποία ορισμένα δώρισε στο γιό του Χατζηκωνσταντίνο Ιερομόναχο. Ο τελευταίος μάλιστα δέχτηκε επίθεση από κλέφτες, οι οποίοι προσπαθώντας να του αποσπάσουν τα προαναφερόμενα νομίσματα, τον ξυλοκόπησαν. Μάταια, όμως, γιατί δεν κατάφεραν να βρουν τίποτα.

Τρουνάλι

Η περιοχή «Τρουνάλι» βρίσκεται απέναντι από το τελευταίο τουρκοκυπριακό νεκροταφείο.  Κατά τη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή του δρόμου Λευκωσίας- Μόρφου που γινόντουσαν το 1964,  βρέθηκαν διάφορα αρχαία αντικείμενα τα οποία σήμερα βρίσκονται στο Κυπριακό Μουσείο αλλά, όπως αναφέρει ο Μανωλούδης*, δεν είναι εκτεθειμένα. Τα αντικείμενα αυτά ήταν: τάφοι-αμφορείς, πήλινα ειδώλια και αγγεία που χρονολογούνται μεταξύ του 1900 και του 1500 π.Χ.

Χαλόπετρα των Πηγαδιών

O παλαιός αυτός οικισμός βρίσκεται μεταξύ των Πηγαδιών- Βρυσουδιών, στο δρόμο της Δένειας, Καψαλερών, Τραχωνιστέας και Ασιελιά και, σύμφωνα με τον Μανωλούδη, ήταν αυτός που εγκαταλείφθηκε τελευταίος στην περιοχή.  Στον οικισμό αυτό, ανευρέθηκαν:

• Η εικόνα της Μεταμορφώσεως που βρίσκεται στην κύρια εκκλησία του Ακακίου.
• Ένας ξύλινος σταυρός στις ίδιες διαστάσεις με τον ασημένιο που κρατούν οι ιερείς κατά τη Θεία Λειτουργία. Ανευρέθηκε από τον Γεώργιο Χατζη-Μακρή.
• Πολλοί αμφορείς μεγάλης αξίας, όπως αναφέρουν διάφοροι τυμβωρύχοι.
• Ένα ψηφιδωτό. Αποκαλύφθηκε το 1935. Την περίοδο της αγγλοκρατίας ήταν περιφραγμένο, ενώ σήμερα έχει μείνει χωρίς περίφραξη και σχεδόν έχει ξεθωριάσει. Σύμφωνα με τον Μανωλούδη*, εκεί πρέπει να ήταν το ψηφιδωτό κάποιου ηγεμόνα της περιοχής. Αξίζει να αναφερθεί πως παλαιότερα τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου του Ακακίου πήγαιναν στο σημείο μαζί με τους δασκάλους τους.
• Ένας σωρός από πέτρες, από τις οποίες κάποιες είναι κατεργασμένες. Εκεί πιθανότατα να υπήρχε εκκλησία και, σύμφωνα μάλιστα με παλαιούς κατοίκους του χωριού, υπήρχαν και άλλες.

 

Πηγή:
*Γεώργιος Μ. Μανωλούδης,  «ΑΚΑΚΙ- Ιστορία και Παράδοση», Απρίλιος 2001