Η εκκλησία της Παναγίας Χρυσελεούσας κτίστηκε στα τέλη του 20ου αιώνα. Η ανέγερσή της άρχισε το 1978, το 1980 έγινε η πρώτη λειτουργία, τα θυρανοίξια της στις 8 Σεπτεμβρίου 1991, ενώ λίγα χρόνια αργότερα έτυχε εργασιών ανακαίνισης αποκτώντας τη σημερινή της μορφή.
Η σημερινή εκκλησία κτίστηκε στο σημείο που παλαιότερα υπήρχε φερώνυμη εκκλησία και κατεδαφίστηκε το 1977. Όταν η εκκλησία κατεδαφίστηκε, διαφάνηκε πως η εκκλησία αναγέρθηκε σε τρία στάδια και πως είχε διαστάσεις 27 μέτρα μήκος και 9 μέτρα πλάτος. Πρόσθετα, διαφάνηκε πως η προηγούμενη εκκλησία ήταν πολύ παλαιά. Συγκεκριμένα, όπως διασώζει ο Μανωλούδης*, όταν καθαρίστηκε το πρώτο εικοναστάσι της παλιάς εκκλησίας, πάνω στα βημόθηρα αποκαλύφθηκε η χρονολογία αγιογράφησης που ήταν το 1608. Με βάση αυτή τη χρονολογία και σε συνδυασμό με την άποψη των ειδικών που είναι πως το σκάλισμα του τέμπλου είναι περίπου πενήντα χρόνια παλαιότερο της αγιογράφησης, συνεπώς του 1560, συνάγεται από τον Μανωλούδη πως η εκκλησία είναι ακόμη παλαιότερη μια και η ανέγερσή της είθισται να προηγείται της κατασκευής του τέμπλου. Ως εκ τούτου, η ανέγερσή της δύναται να ξεκίνησε το 1500 αλλά ίσως και προγενέστερα, την εποχή της ενετοκρατίας στην Κύπρο. Αυτό άλλωστε συνδέεται και με τους ενετικούς λέοντες που βρίσκονται πάνω από την Αγία Πόρτα. Για να ολοκληρωθεί η ανέγερση αυτής της εκκλησίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Μανωλούδη, χρειάστηκαν πάνω από 350 χρόνια. Ολοκληρώθηκε το 1848, μ’ άλλα λόγια άρχισε να χτίζεται επί ενετοκρατίας και αποπερατώθηκε επί τουρκοκρατίας.
Πριν την κατεδάφιση της εκκλησίας το 1977, το 1963-64 γκρεμίστηκε το καμπαναριό και η καμπάνα είχε τοποθετηθεί σε μεταλλική βάση στη δεξιά καμάρα. Αργότερα, το 1973 χτίστηκε ένα μικρό καμπαναριό και τοποθετήθηκε εκεί η καμπάνα.
Πηγές: Γεώργιος Μ. Μανωλούδης, «ΑΚΑΚΙ- Ιστορία και Παράδοση», Απρίλιος 2001 Γεώργιος Μ. Μανωλούδης, «ΑΚΑΚΙ, ΦΩΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ», Λευκωσία 2013 |